Lịch Sử Ăn Chay: Từ Thời “Cá Sấu” Còn Đu Đưa Trên Cây Đến Giờ!

Khi “Cá Sấu” quyết định “ăn cỏ”

Bạn có bao giờ tự hỏi: “Ai là người đầu tiên nhìn con gà béo mập mà bảo: "Thôi, tao ăn rau cho lành"?” 😅 Chắc chắn không phải tôi – một con “Cá Sấu” tự nhận là fan cứng của rau củ! Hôm nay, Cá Sấu Ăn Chay sẽ dẫn bạn ngược dòng thời gian, tìm hiểu xem chế độ ăn chay ra đời từ bao giờ, phát triển thế nào, và liệu có phải ngày xưa người ta ăn chay vì… hết thịt không? Chuẩn bị cười đau bụng nhưng vẫn “hốt” được mớ kiến thức xịn nhé!

Ăn chay từ thời “cổ đại” – Không phải vì hết thịt đâu!

Thật ra, lịch sử ăn chay bắt đầu từ thời “cá sấu còn đu đưa trên cây” – tức là lâu lắm rồi, khoảng 2500 năm trước. Ở Ấn Độ cổ đại, các tín đồ Hindu và Jain đã tiên phong nói “không” với thịt. Lý do? Họ tin rằng không sát sinh sẽ giúp tâm hồn nhẹ nhàng, thanh tịnh. Thế là rau củ, đậu, ngũ cốc lên ngôi, còn thịt thì bị cho vào danh sách “bái bai” từ sớm.

Rồi sang Hy Lạp cổ đại, có một ông “pro” tên Pythagoras – vâng, ông thần toán học với định lý a² + b² = c² ấy – cũng là một “chay-er” chính hiệu. Ông bảo: “Động vật cũng có linh hồn, ăn thịt là tội lỗi!” Từ đó, ăn chay còn được gọi là “chế độ Pythagoras.” Nghe sang chảnh chưa? 😎 Tôi mà sống thời đó chắc cũng hùa theo ông ấy, vừa ăn rau vừa… tính toán vuông góc cho vui!

Trung cổ – Ăn chay vì “nghèo” hay vì “sành”?

Đến thời Trung cổ ở châu Âu, ăn chay không còn là chuyện tâm linh mà đôi khi là… chuyện túi tiền. Dân nghèo thì ngày nào cũng “ăn chay bất đắc dĩ” với bánh mì khô khốc và rau củ, trong khi quý tộc thì “đánh chén” thịt nướng thơm lừng. Nhưng đừng nghĩ ăn chay lúc đó là “low-key” nhé! Các tu sĩ Công giáo lại chọn ăn chay vào những ngày lễ để “thanh lọc cơ thể” – nghe giống detox thời hiện đại không?

Tôi tưởng tượng cảnh mấy ông tu sĩ ngồi nhai rau luộc, mặt buồn thiu, thầm nghĩ: “Ước gì có tí phô mai rắc lên cho đời bớt nhạt!” 😂 Thật ra, hồi đó ăn chay vừa tiết kiệm vừa “ngầu,” đúng chuẩn “sống xanh” trước khi nó thành trend!

Ăn chay hiện đại – Từ “hippie” đến “trendy”

Bước sang thế kỷ 19-20, chế độ ăn chay bắt đầu “lên hương” nhờ phong trào bảo vệ động vật và môi trường. Năm 1847, Hiệp hội Ăn Chay đầu tiên ra đời ở Anh, với khẩu hiệu kiểu như: “Ăn rau để cứu thế giới!” – nghe giống slogan của siêu anh hùng hơn là chuyện ăn uống nhỉ?

Đến thập niên 1960-70 ở Mỹ, ăn chay thành biểu tượng của văn hóa hippie: “Peace, love, and veggies!” Từ đó, lối sống chay không còn là thứ gì đó xa lạ mà dần trở nên “cool ngầu.” Theo The Economist, năm 2019 được gọi là “Năm của Thuần Chay” vì số người ăn chay toàn cầu tăng vọt đến 600% chỉ trong 3 năm! Chắc lúc đó “Cá Sấu” như tôi cũng phải vỗ ngực tự hào: “Ăn chay là đỉnh cao của thời đại!” 🌱

Ăn chay ở Việt Nam – Từ chùa chiền đến quán xá

Ở Việt Nam, ăn chay Việt Nam có từ thời Lý-Trần, gắn liền với Phật giáo. Các sư thầy, ni cô ăn chay để tu hành, và dân gian dần học theo vào ngày rằm, mùng một. Hồi nhỏ, tôi từng thấy bà ngoại nấu cơm chay với đậu hũ kho nấm, vừa ăn vừa kể: “Ngày xưa nhà nghèo, ăn chay là chuyện thường, có khi cả tháng chẳng thấy miếng thịt!”

Giờ thì khác rồi, ăn chay không còn gói gọn trong chùa mà “lan tỏa” ra phố xá. Quán chay mọc lên như nấm, từ chả giò chay giòn rụm đến bún riêu chay thơm lừng. Tôi từng ghé một quán chay gần nhà, bà chủ quán cười bảo: “Ngày xưa ăn chay vì nghèo, giờ ăn chay vì… sang!” 😂 Đúng thật, giờ không biết ăn chay là hơi “quê” đấy nhé!

Khoa học nói gì về ăn chay?

Ăn chay không chỉ “cool” mà còn có cơ sở khoa học đàng hoàng. Theo Hiệp hội Dinh dưỡng Hoa Kỳ, một chế độ ăn chay cân đối giúp giảm nguy cơ bệnh tim, tiểu đường, thậm chí là ung thư. Một nghiên cứu từ Đại học Oxford còn “bật mí”: người ăn chay có tuổi thọ cao hơn trung bình 6-9 năm so với người ăn thịt. Nghe mà muốn bỏ đĩa gà rán để chuyển sang đĩa rau ngay lập tức!

Nhưng mà, đừng tưởng ăn chay là “bất tử” nhé! Nếu bạn chỉ biết ăn mì gói chay với rau luộc thì… tuổi thọ cũng “chào thua” sớm thôi! 😜 Bí kíp là phải đa dạng: đậu hũ, nấm, hạt, trái cây – vừa ngon vừa khỏe, đúng chuẩn lối sống chay thời thượng!

Bạn đã sẵn sàng “ăn chay” chưa?

Từ thời cổ đại với Pythagoras, qua Trung cổ “detox” kiểu tu sĩ, đến hiện đại với phong cách hippie và khoa học “xịn sò,” chế độ ăn chay đã “tiến hóa” không ngừng. Dù bạn là “cá sấu” mới tập tành hay đã “pro” từ lâu, sao không thử một bữa chay với công thức từ Cá Sấu Ăn Chay nhỉ?

Comment bên dưới kể tôi nghe bạn nghĩ gì về lịch sử ăn chay, hoặc share bài này cho bạn bè để cùng “xanh” nào! 🌱 Ăn chay không chỉ tốt cho bạn mà còn tốt cho hành tinh – vậy còn chờ gì nữa? Let’s go chay thôi!